بز کوهی بالدار – اوج ظرافت هنر هخامنشی

بز کوهی بالدار – اوج ظرافت هنر هخامنشی

تاریخ:
توسط:
0 نظر
مدت زمان مطالعه: 2 دقیقه

تندیس بز کوهی بالدار یکی از آثار به جای مانده مربوط به دوران هخامنشیان است که حدود 2500 سال پیش (سده پنجم پیش از میلاد) به روش موم مذاب ساخته شده است. جنس این عتیقه که به راستی یکی از شاهکارهای هنر مجسمه سازی هخامنشیان است، نقره با روکش طلا و محل اکتشاف آن شهر شوش است و هم اکنون در موزه لوور پاریس نگهداری می شود.

بز کوهی بالدار - شاهکار هنر هخامنشی در موزه لوور پاریس
بز کوهی بالدار – شاهکار هنر هخامنشی در موزه لوور پاریس

نقش جانوارن شاخ دار از همان آغاز، موضوع معمول هنر ایرانی بود و نمایش این جانوران به تلقین و تاثیر عقاید جادویی یا مذهبی انجام میگرفت. به سبب این نسبت ممتد و بر اثر اهمیت کنایه آمیز و تمثیلی این نقوش در تمام دوره ها، نمونه های خوب و پر اثر از جانوران در دست است. اما هنرمندان هخامنشی این موضوع را در هنر به نهایت کمال رسانیدند.

معروف ترین نمونه این هنر، پیکر دو بز کوهی بال دار است از نقره با ریزه کاری های طلایی که دسته کوزه ای بوده است. این دو بز جهنده که گویی تجسم شور و غلیان بهاری است، زنده و پر نیرو و جالب نظرند و از جمله گرانبهاترین اشیای موزه لوور و موزه برلین به شمار می آیند.

بز کوهی بالدار - شاهکار هنر هخامنشی در موزه لوور پاریس
بز کوهی بالدار – شاهکار هنر هخامنشی در موزه لوور پاریس

این بز کوهی به صورت سه رخ ایستاده و پاهای عقبی آن بر روی شمایلی از سیلنوس (خدایگان شراب و نوشیدنی) قرار دارد که کارکرد ظرف و خمره را مشخص می کند. در واقع این بز دسته ای از خمره شراب بوده است.

قسمت جالب توجه تزئین ظرف آن بوده که بز بالدار دیگری درست در سمت مقابل آن و به صورت متقارن قرار داشته، یعنی با خمره ای فلزی که احتمالا محل نگه داری شراب بوده مواجهیم که دو دسته به شکل بز بالدار دارد. از آن جا که طول این دسته بزکوهی در حدود 30 سانتی متر است، مشخص می شود که متعلق به خمره بزرگی بوده است.

پاهای عقبی بز بر روی شمایلی از سیلنوس (خدایگان شراب و نوشیدنی) قرار دارد
پاهای عقبی بز بر روی شمایلی از سیلنوس (خدایگان شراب و نوشیدنی) قرار دارد

هنرمندان هخامنشی نقش بز کوهی و قوچ را برای آذین دسته کوزه ها و لبه جام ها نیز به کار برده اند. نمونه های فلزی ظریفی از سر بز با شاخ های پیچان در این دوره به عنوان آذین یا دسته ظرف ساخته شده است.

برای پارسیان بعضی از جانوران از ارج ویژه ای برخوردار بوده اند: شیر، شاهین، گاو، اسب و پاژن (بز کوهی). شاهین مظهر هیبت و شکوه بود و اغلب شیر، اسب و پازن را بال دار تصویر می کردند و بدین گونه، حیوانات اساطیری و کامل تری خلق می نمودند.

بز کوهی بالدار - شاهکار هنر هخامنشی در موزه لوور پاریس
بز کوهی بالدار – شاهکار هنر هخامنشی در موزه لوور پاریس

هم چنین استفاده از تزئینات جانورسان یکی از ویژگی های متداول هنر ایرانیان باستان است و در بسیاری اشیاء دوره هخامنشی به بعد می توان نمونه های آن را به وضوح دید. نمونه های زیادی از تصاویر و نقوش بز کوهی را می توان در آثار هنری و تاریخی هخامنشی مشاهده کرد. یک سری از این آثار به صورت گلدان های نقره ای دسته دار به نام “آمفورا” (Amphora) دارای اشکالی حیوانی از جمله بز کوهی شاخ دار کشف شده و مربوط به هنر هخامنشی است.

خمره هایی با تزئینات بز کوهی در هنر ایران باستان
خمره هایی با تزئینات بز کوهی در هنر ایران باستان
خمره هایی با تزئینات بز کوهی در هنر ایران باستان
خمره هایی با تزئینات بز کوهی در هنر ایران باستان
خمره هایی با تزئینات بز کوهی در هنر ایران باستان
خمره هایی با تزئینات بز کوهی در هنر ایران باستان

در زمان هخامنشی حقیقت سازی در تجسم حیوانات باعث شده آن ها شاهکارهایی ایجاد کنند، و این مهارت در حیوان سازی در روی نقوش برجسته ابنیه و همچنین دسته های ظروف مشاهده شده است.

ایرانیان توانایی کار موفقیت آمیز به مقیاسی بس کوچک تر را نیز داشتند. ایرانیان زرگران و نقره کارانی چیره دست بودند. در نمونه معرفی شده، یعنی دسته تنگ به شکل بز کوهی بال دار، تجسمی از این هنر ظریف و ماندگار دیده می شود.

مجسمه بز کوهی بالدار موزه لوور
مجسمه بز کوهی بالدار موزه لوور

بز کوهی مزبور که از نقره با مرصع طلا ساخته شده، نمونه ای از هنر ناب و ظرافت مجسمه سازی ایرانیان باستان است. این مجسمه بسیار زنده است و می توان پویایی را در جهش بدن نرم این جانور و کمان فوقانی شاخ ها مشاهده کرد.

همچنین انحناهای ملایم بال ها بر آرامش و پویای این مجسمه می افزاید. در اینجا هر آنچه می تواند نشانه وفاداری به طبیعت تلقی شود وجود دارد و کوچک ترین دخالتی در بالگشایی آزادانه نیروی خیال نمی کند.

پی جویی مراحل تکوین این بز بال دار، مانند پی جویی بیشتر عناصر هنر ایران، کار دشواری نیست. اگر چه بدن این جانور، احتمالا از طریق تاثیرات هنر بین النهرین، وحدت ارگانیک اش را باز یافته است، منبع اصلی الهام ان را باید در میان مفرغ های لرستان جست و جو کنیم.

بز کوهی بالدار - شاهکار هنر هخامنشی در موزه لوور پاریس
بز کوهی بالدار – شاهکار هنر هخامنشی در موزه لوور پاریس

اگر قصد بازدید از موزه لوور پاریس را دارید، حتما مطلب راهنمای بازدید از موزه لوور را مطالعه کنید.

مطالب بیشتر در مورد شاهکارهای هنری موزه لوور:

مجسمه ونوس، الهه عشق و زیبایی

مجسمه یونانی ونوس الهه عشق و زیبایی
مجسمه یونانی ونوس الهه عشق و زیبایی

مجسمه نایکی، پیروزی بالدار ساموتراس

مجسمه پیروزی بالدار ساموتراس در موزه لوور
مجسمه پیروزی بالدار ساموتراس در موزه لوور

تابلوی نقاشی آزادی، هدایتگر مردم

نقاشی آزادی هدایتگر مردم در موزه لوور پاریس
نقاشی آزادی هدایتگر مردم در موزه لوور پاریس

تابلوی نقاشی تاجگذاری ناپلئون

نقاشی بزرگ تاجگذاری ناپلئون در لوور
نقاشی بزرگ تاجگذاری ناپلئون در لوور

مجسمه پسوخه با بوسه کوپید زنده می شود

مجسمه پسوخه و کوپید در موزه لوور
مجسمه پسوخه و کوپید در موزه لوور

قانون حمورابی، سمبل تمدن بین النهرین

قانون حمورابی سمبل تمدن بین النهرین
قانون حمورابی سمبل تمدن بین النهرین
نظرات خوانندگان:
نظر خود را بنویسید ...

اطلاعات شما نزد ما به امانت خواهند ماند و جایی منتشر نخواهد شد.

دیدگاهی وجود ندارد. شما می‌توانید از طریق دکمه ارسال نظر، اولین دیدگاه این نوشته را درج کنید.

Services

خدمات بین المللی

گواهینامه بین المللی رانندگی
صادره از آمریکا

اگر شما هم مثل من اهل سفر باشین، حتما می دونین که برای سفرهای جاده‌ای با ماشین شخصی یا کرایه ماشین در خارج از کشور، اولین شرط، داشتن گواهینامه بین المللی رانندگی است. در ادامه این مطلب به صورت کامل با گواهینامه های بین المللی رانندگی و نحوه اخذ آن در ایران آشنا خواهید شد.

My Tours

تورهای من

تور 13 روزه ویتنام

تور 13 روزه ویتنام

تور 13 روزه سوئیس – ایتالیا – امارات

تور 13 روزه سوئیس – ایتالیا – امارات

تور 9 روزه فرانسه – امارات

تور 9 روزه فرانسه – امارات

تور 13 روزه ویتنام

تور 13 روزه ویتنام