قلعه سنت آنجلو  یا “فرشته مقدس” که در قرن دوم میلادی به عنوان مقبره امپراتور هادریان ساخته شد، در طول قرون وسطی تغییر شکل داده و به عنوان یک قلعه دفاعی برای محافظت از جان پاپ ها به کار می رفته است.

قلعه سنت آنجلو که در سمت راست رودخانه تیبر قرار دارد، در طول 1800 سال، سرگذشت پر فراز و نشیبی را تجربه کرده است. ابتدا به عنوان مقبره امپراتور ساخته شد. سپس به عنوان قسمتی از دیوار دفاعی شهر در آمد و بعدا تبدیل به یک قلعه شد.

پس از آن به عنوان پناهگاه پاپ مورد استفاده قرار گرفت و سرانجام تبدیل به زندان و سربازخانه پاپ شد. امروزه این بنا یک موزه ملی است.

امروزه قلعه سنت آنجلو در کنار کلوسئوم، کلیسای سن پیتر، میدان سن پیتر، میدان ونیز، میدان کاپیتولین، پله های اسپانیایی، معبد پانتئون، رومان فروم، طاق نصرت کنستانتین، فواره تروی و میدان ناوونا، جزو مهم ترین جاذبه های گردشگری شهر رم به شمار می آید.

تاریخچه قلعه سنت آنجلو

قلعه زیبای سنت آنجلو (به ایتالیایی: کَستِلو دی سنت آنجِلو Castelo di Sant’angelo) که به عنوان مقبره امپراتور هادریان هم شناخته می شود، تاریخچه شگفت انگیزی دارد. نام دوم آن (مقبره هادریان) برگرفته از نام سازنده آن، امپراتور روم، هادریان است.

ساخت این بنای عظیم که در سال 123 میلادی شروع شد، 17 سال طول کشید. در طی این زمان، هم قلعه و هم پل مقابل اش که به پل سنت آنجلو مشهور است ساخته شدند (البته مجسمه فرشته ها بعدا ساخته و روی پل نصب شدند).

اگر چه هادریان آنقدر عمر نکرد تا بنای مقبره اش را ببیند و یک سال قبل از اتمام ساخت بنا درگذشت؛ خاکستر مربوط به جنازه هادریان، همسر و فرزندش که در سن جوانی از دنیا رفته بود در این مقبره قرار داده شد.

ویدئوی بازسازی مقبره امپراتور هادریان:

مقبره ای برای امپراتوران

این قلعه نه تنها به عنوان مقبره هادریان، بلکه به عنوان مقبره تعدادی از جانشینان او نیز مورد استفاده قرار گرفت. آخرین امپراتوری که در این مقبره جای گرفت، امپراتور کاراکالا در سال 217 میلادی بود.

اگرچه شکل اصلی معماری بنای مقبره مشخص نیست، مورخان معتقدند که به شکل یک سطح مربعی شکل با بدنه بزرگ استوانه ای بوده و مجسمه هادریان سوار بر ارابه بر بالای آن قرار داشته است.

توسعه قلعه سنت آنجلو

در عین حال، همانطور که امروزه مشاهده می شود، قلعه سنت آنجلو نه فقط به شکل استوانه ای است و نه مجسمه ارابه ای بالایش قرار گرفته. دلیل آن این است که این ساختمان در طول تاریخ برای مقاصد مختلف مورد استفاده قرار گرفته است.

گفتن این که این مقبره در زمان اوجش دقیقا چه شکلی بوده است بسیار دشوار است و از طراحی اصلی آن اطلاعات دقیقی در دست نیست. در عین حال، گزارشی از قرن ششم میلادی در مورد این بنا باعث شده تا مورخان به این باور برسند که در آن زمان فقط بنای کولوسئوم از مقبره هادریان بزرگتر بوده است.

حمله بربرها

اولین تغییر در این بنا، در زمان سقوط امپراتوری روم اتفاق افتاد. یعنی زمانی که این آرامگاه تبدیل به یک قلعه دفاعی شد. اگر چه این قلعه نتوانست از غارت شهر رم و سقوط امپراتوری رم جلوگیری کند.

متاسفانه در جریان غارت شهر رم، بیشتر تزئینات مقبره دزدیده شدند و محتویات قبرها پراکنده شد. و باز بدتر این که در جریان غارت مجدد شهر رم در قرن ششم، خسارات بسیار بیشتری به آرامگاه وارد شد.

موقعیت استراتژیک قلعه سنت آنجلو

در طول قرون وسطی، قلعه سنت آنجلو تحت مالکیت خانواده های مختلف رومی قرار داشت تا این که در سال 1377 دستگاه پاپی ادعای مالکیت قلعه را مطرح کرد. موقعیت استراتژیک قلعه قدیمی باعث شد واتیکان به آن علاقه پیدا کرده و نهایتا صاحب آن شود. این قلعه که در سمت ورودی شمالی شهر رم قرار داشت هم به واتیکان نزدیک بود و هم به رودخانه تیبر و می توانست یک دژ مستحکم برای پاپ باشد.

خیلی طول نکشید تا پاپ نیکولاس سوم قلعه قدیمی را به یک قلعه روبراه تبدیل کند. پاپ همچنین از طریق یک راه اختصاصی، قلعه را به کلیسای سن پیتر متصل ساخت. این راهرو که پَسِتو دی بَرگو (Passetto di Borgo) نام دارد همچنان در سمت چپ قلعه وجود دارد.

اگر به رم سفر کرده باشید حتما این راهرو را که الان به شکل یک سازه دیوار مانند بین قلعه و واتیکان است، مشاهده کرده اید. راهروی حفاظت شده دقیقا در بالای این دیوار قرار دارد و در مواقع اضطراری امکان جابجایی امن و سریع بین دو ساختمان را مهیا می کند. جالب است بدانید در طول سالیان، وجود این راهرو، چندین بار جان پاپ های مختلف را نجات داده است!

قلعه سنت آنجلو، مکانی مخوف

دستگاه پاپی از این بنا نه فقط به عنوان قلعه بلکه به عنوان یک زندان استفاده می کرده و تعداد زیادی از مخالفان پاپ در این مکان زندانی بودند. همچنین در برخی از موارد، مخالفان یا زندانیان محکوم به اعدام را در میدان کوچکی که در داخل قلعه وجود داشت به دار می آویختند. حتی گاهی با هدف ارعاب مخالفان، جنازه افراد اعدام شده را در جلوی پل آویزان می کردند.

در طول قرون وسطی و تا زمان رنسانس، قلعه سنت آنجلو به عنوان یک قلعه نظامی و دفاعی مورد استفاده قرار می گرفت و برای سازگاری با سلاح های گرم جدید، چندین گسترش در فضای آن انجام گرفته است.

مثلا استحکاماتی که در هر گوشه آن وجود دارد مربوط به آن زمان است که به منظور جای دادن توپخانه برای مقاصد دفاعی ساخته شده است. همچنین دور تا دور دیوارهای قلعه خندقی حفر شده که با آب رودخانه تیبر پر می شود.

چرا از قلعه سنت آنجلو بازدید کنیم؟

قلعه سنت آنجلو یک مکان زیبا و پر از قصه های تاریخی است. بر فراز این قلعه یک مجسمه بزرگ به شکل یک فرشته قرار دارد که در دوران رنسانس به قلعه اضافه شده است. این مجسمه فرشته به احترام افسانه ای است که نام قلعه از آن گرفته شده است.

افسانه قلعه سنت آنجلو

طبق افسانه ها، فرشته مقرب، میکائیل، در سال 590 بر بالای مقبره حضور می یابد و در آن جا شمشیر خود را غلاف می کند. این حرکت میکائیل، نشانه ای بود مبنی بر اینکه طاعونی که گریبانگیر شهر رم و شهروندانش شده بود به پایان می رسد.

مجسمه اصلی و اولیه از سنگ مرمر ساخته شده بود. ولی بعدا با مجسمه برنزی فعلی جایگزین شده است. در عین حال، اگر وارد قلعه شوید می توانید مجسمه مرمری اصلی را در حیاط قلعه مشاهده کنید.

موزه قلعه سنت آنجلو

این قلعه تا سال 1925 کاربرد نظامی داشته و پس از آن بازسازی و تبدیل به یک موزه ملی می شود که امروزه هم می توان از این موزه بازدید کرد. در عین حال که موزه داخل قلعه ارزش دیدن دارد، فراموش نکنید که حتما به جستجو و بازدید از خود قلعه نیز بپردازید.

در صورت بازدید از قلعه چیزهای زیادی برای دیدن وجود دارد. شما می توانید تک تک نقش هایی که این قلعه در طول تاریخ داشته است را کشف کنید. از مسیر مخصوص دفن امپراتور هادریان گرفته تا نقاشی های زیبای داخلی که در زمان گسترش های پاپی اضافه شدند و هم چنین قسمت های تدافعی نظامی قلعه که در زمان رنسانس به این بنا اضافه شده اند.