میدان ناوونا یکی از معروف ترین و به اعتقاد بسیاری زیباترین میدان شهر رم است. این میدان بزرگ و سرزنده، دربردارنده سه فواره و آب نمای منحصربفرد از شاهکارهای برنینی و همچنین کلیسای “سانتا انیِ زه این اَگونه” (Sant’Agnese in Agone) از نمونه های بارز معماری باروک است.

امروزه میدان ناوونا در کنار کلوسئوم، کلیسای سن پیتر، میدان سن پیتر، میدان ونیز، میدان کاپیتولین، پله های اسپانیایی، قلعه سنت آنجلو، رومان فروم، طاق نصرت کنستانتین، فواره تروی و معبد پانتئون، جزو مهم ترین جاذبه های گردشگری شهر رم به شمار می آید.

تاریخچه میدان ناوونا

میدان ناوونای شهر رم (به ایتالیایی: پیَتزا ناوونا Piazza Navona) بر روی بقایای استادیوم باستانی دومیتیان (Domitian) (که میدان مسابقه اش از کولوسئوم هم بزرگتر بود) ساخته شده است.

این استادیوم همچنین به نام سیرکوس اَگونالیس (Circus Agonalis) و یا میدان نبرد شناخته می شد که در سال 86 میلادی توسط امپراتور دومیتیان ساخته شده بود و عمدتا برای برگزاری جشن ها و رویدادهای ورزشی (مسابقات ارابه رانی و …) استفاده می شد.

امروز هم شکل میدان دقیقا مشابه شکل استادیوم یا همان سیرک های قدیمی یعنی یک بیضی بسیار کشیده شده است.

میدان ناوونا نه تنها بر روی استادیوم قدیمی ساخته شده، بلکه نام خود را هم از آن گرفته است. در طول زمان نام استادیوم از سیرکوس اَگونالیس به این اَگونه (in Agone) و بعدا به Navone و امروزه به ناوونا (Navona) تغییر پیدا کرده است.

میدان ناوونا

این میدان در قرن پانزدهم میلادی سنگ فرش شد و رسما به نام میدان ناوونا نامگذاری و تبدیل به یکی از بازارهای شهر رم شد. سه فواره و کلیسای میدان بعدا و در قرن شانزدهم و هفدهم ساخته و به میدان اضافه شدند.

می توان گفت شکل امروزی میدان ناوونا عمدتا حاصل تلاش های پاپ اینوسِنت دهم در میانه قرن هفدهم است که دستور بازسازی میدان و ساخت عناصر اصلی میدان امروزی (فواره ها و کلیسا) را داده است.

چرا از میدان ناوونا بازدید کنیم؟

میدان ناوونا یکی از زیباترین میدان های شهر رم است که تعدادی از شاهکارهای معماری باروک و هنرمندان معروف ایتالیایی یعنی جیان لورنزو برنینی و جاکومو دِللا پُرتا، را در خود جای داده است.

قطعا بازدید از هر یک از این آثار، به تنهایی می تواند شما را شگفت زده کند. در این میدان 3 آب نمای فوق العاده زیبا وجود دارد که در کنار کلیسا و همچنین هارمونی خاصی که بین ساختمان های اطراف میدان است، یک میدان پر شور و سرزنده را در قلب شهر رم ایجاد کرده است.

فواره چهار رودخانه

در عین حال که ممکن است کلیسای سبک باروک میدان نظر شما را به خود جلب کند، تمرکز اصلی میدان بر روی سه فواره بزرگ و بی نظیر آن است. فواره ی مرکز میدان فونتانا دِی کُواَترو فیومی (Fontana dei Quattro Fiumi) که به معنی “فواره چهار رودخانه” است نام دارد.

این فواره در میانه قرن هفدهم به دستور پاپ و توسط هنرمند برجسته ایتالیایی، جیان لورنزو برنینی ساخته شده است.

این فواره از 4 مجسمه اصلی تشکیل شده است که همان طور که می توان از اسم فواره حدس زد، هر کدامشان به افتخار یکی از رودخانه های بزرگ در هر قاره ساخته شده اند. این چهار رود شامل رود نیل، گنگ، دانوب و ریور پلاته هستند.

همچنین می توان نشان رسمی پاپ و ابلیسک سنگی بزرگی که قبلا در استادیوم Massenzio Circus قرار داشت را در این فواره مشاهده کرد.

رقیبانی سرسخت

در زمان ساخت این فواره ها، طراح کلیسا (برومینی) و فواره ها (برنینی) دو رقیب سرسخت بودند. نکته ی جالبی که احتمالا در باره این میدان نمی دانید تاثیر عجیب این رقابت در ساخت مجسمه های فواره چهار رودخانه است!

اگر به دقت به مجسمه های فواره نگاه کنید متوجه خواهید شد که برنینی مجسمه رود ریور پلاته را که مقابل کلیسا قرار دارد به شکل شخصی که ترسیده است و از ترس خودش را جمع کرده است طراحی کرده است. احتمالا منظور برنینی این بوده که ساختمان کلیسا که توسط رقیبش برومینی طراحی شده است، ممکن است روی سر مجسمه خراب شود!

کلیسای میدان ناوونا

یکی از بناهای برجسته میدان ناوونا کلیسای سانتا انیِ زه است. این کلیسا در سال 1652 و به دستور پاپ اینوسِنت دهم در مکانی ساخته شد که طبق افسانه ها  قدیس انیِ زه را در آن برهنه کرده بودند و به شکلی معجزه آسا و با رشد جادویی موهای بدنش از برهنگی نجات یافت.

نمای جلوی کلیسا توسط برومینی، رقیب اصلی برنینی طراحی شده است. ساخت نمای کلیسا دو سال بعد از اتمام ساخت فواره چهار رودخانه برنینی در جلوی کلیسا شروع شد و نهایتا در سال 1670 به اتمام رسید.

فواره جنوبی میدان ناوونا

فواره جنوبی میدان ناوونا، فونتانا دِل مورو (Fontana del Moro) به معنی “فواره تاریکی” نام دارد. این فواره نیز در قرن هفدهم توسط جاکومو دِللا پُرتا طراحی شد. در مرکز این فواره مجسمه یک مرد آفریقایی وجود دارد که یک ماهی بزرگ (دلفین) در دست دارد. مجسمه مرد آفریقایی در قرن هفدهم توسط برنینتی طراحی، ساخته و به این آب نما اضافه شده است. همچنین مجسمه های تریتون های افسانه ای در دور آب نما در قرن نوزدهم اضافه شده اند.

فواره شمالی میدان ناوونا

فواره شمالی میدان ناوونا، فونتانا دی نِتتونو (Fontana di Nettuno) به معنی “فواره نپتون” نام دارد. این فواره که در اصل در اواخر قرن شانزدهم (سال 1576) توسط جاکومو دِللا پُرتا ساخته شده است شامل مجسمه نپتون در جنگ با یک اختاپوس در وسط و مجسمه تعدادی پری دریایی در اطراف آن است.

مجسمه نپتون در سال 1878 و جهت قرینه کردن این فواره با فواره جنوبی میدان نصب شده است.